به گزارش پایگاه اطلاع رسانی صبح دنا به نقل از تابناک به فاصله چند ساعت تا موعد رونمایی از «سورپرایز» وزیر ارتباطات، بازار حدس و گمان در این خصوص به شدت داغ شده است؛ گمانه زنی‌هایی که قصد داریم برخی از آن‌ها را مرور و امکان سنجی کنیم.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی صبح دنا ؛ هنوز تا پایان سال ۹۸ یک فصل و چند روز مانده و در این مجال، حتی اگر مسائل اقتصادی موجبات شگفتی دوباره و چندباره عموم را فراهم آورد و نتیجه انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز دور از انتظارات رقم بخورد، باز سال ۹۸ با چند کلیدواژه مهم در اذهان عموم یادآوری خواهد شد؛ کلیدواژه‌هایی که یکی از آن‌ها «خاموشی اینترنت ایران» است.
رویدادی به شدت دور از انتظار که به مدد برخی اتفاقات، هنوز مورد توجه عموم ایرانیان است و نگرانی از تکرارش موجب شده هر خبری در خصوص آینده دنیای مجازی در کشورمان، در راستای آن تفسیر و تحلیل میشود. چه زمانی که رئیس جمهور از تلاش برای تقویت شبکه ملی اطلاعات سخن می‌گوید و چه موقعی که وزیر ارتباطات وعده رونمایی از یک سورپرایز برای مردم می‌دهد.
از جمله اتفاقاتی که موجب شده در روز‌های اخیر بحث آینده اینترنت در ایران مورد توجه همگان قرار گیرد، اظهارنظر آذری جهرمی در سومین همایش و نمایشگاه شهر هوشمند است که بنا بر وعده وی، قرار است فردا (پنجشنبه، ۲۱ آذرماه) در قالب شگفتانه (همان سورپرایز) رونمایی شود؛ وعده‌ای که برخی تصور می‌کنند درباره اینترانت یا به تعبیر دیگر، اینترنت ملی است.
اما آیا منظور وزیر، رونمایی از اینترنت ملی است؟ با کمی کنکاش در این باره پی خواهیم برد که چنین چیزی غیر ممکن است، چون این مقام پیشتر به صراحت اینترنت ملی را «یک عبارت کاریکاتور شده و بسیار غلط» خوانده و حتی تاکید کرده چنین موضوعی در دستور کار وزارت خانه و دولت نیست: «ما موضوعی به نام اینترنت ملی نداریم.»
اما آیا گزینه اینترانت (همان اینترنت ملی) هیچ ارتباطی با شگفتانه وعده داده شده وزیر ندارد؟ نیم نگاهی به گمانه زنی‌های مطرح در این خصوص در شبکه‌های اجتماعی حکایت از آن دارد که بسیاری حدس می‌زنند «رایگان شدن هزینه ترافیک داخلی» خبری است که وزیر فردا اعلام خواهد کرد؛ به این معنی که استفاده از پیام‌رسان‌ها، سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی که در داخل کشور میزبانی میشوند، دیگر هزینه‌ای در پی نخواهد داشت و تنها استفاده و مراجعه به پیام‌رسان‌ها و سایت‌های غیرایرانی هزینه بر خواهد بود.
این گزینه نیز از چند منظر مردود به نظر می‌رسد؛ نخست این که می‌دانیم ایده جدا کردن ترافیک داخلی و خارجی، ایده آذری جهرمی بوده که تمام توانش برای اجرایی کردن آن، به نیم بها کردن هزینه ترافیک داخلی منجر شد و در نهایت توفیق چندانی به دست نیاورد و حتی به باور برخی، شکست خورد (بررسی آن در این مقال نمی‌گنجد) و بعد به این دلیل که وزیر بعد از عذرخواهی بابت خاموشی طولانی مدت اینترنت در ایران، بحث یک گیگ هدیه به مشترکان را مطرح کرد که نه تنها مورد استقبال قرار نگرفت، که دستمایه نقد وی شد.
بنابراین، بعید به نظر می‌رسد که رایگان کردن ترافیک داخلی اتفاقی باشد که وزیر آن را شگفتانه بخواند، به ویژه در روز‌هایی که بسیاری تصور می‌کنند رئیس جمهور وعده قطع اینترنت و جایگزینی آن با اینترانت را داده است. همان رویدادی که آذری جهرمی تاکید کرده مخالف آن است و قرار نیست اجرایی شود و رایگان کردن ترافیک داخلی خلافش محسوب میشود. پس شگفتانه وزیر چیست؟
از جمله گزینه‌های دیگری که برخی حدس می‌زنند، پاسخ معمای مطرح از سوی وزیر است؛ رفع فیلتر از «توییتر» و «تلگرام» است. دو شبکه اجتماعی از دو جنس متفاوت که اظهارنظر‌های زیادی از آذری جهرمی در مخالفت با فیلترشان در دسترس است. یکی شبکه‌ای که بیشتر مورد توجه خواص است و راه ارتباطی مناسبی با جهان محسوب میشود و از این روی، بسیار از مقامات از جمله خود وزیر در آن به فعالیت مستمر مشغول هستند و دیگری، شبکه اجتماعی موبایل بنیانی که در اصل، یک پیام رسان قدرتمند و به شدت محبوب نزد ایرانیان است و طرح و برنامه‌های زیادی برای جایگزینی اش در دستور کار نهاد‌های مختلف قرار گرفته و موفق نبوده است.
اما آیا قرار است توییتر یا تلگرام یا هردویشان رفع فیلتر شوند و شگفتانه وزیر این خبر است؟ باز هم پاسخ منفی به نظر می‌رسد، به ویژه اگر بدانیم آذری جهرمی و همکارانش بار‌ها و بار‌ها تاکید کرده اند که فیلتر این شبکه‌های اجتماعی و اساسا همه فیلترها، در مرجع دیگری تصمیم گیری، مصوب و اجرایی میشوند و وزارت ارتباطات بار‌ها متقاضی تغییر نظر آن مرجع در این موارد بوده است. تقاضایی که اگر قرار باشد اجابت شود، دیگران شگفتانه اش را خواهند داد و نوبت به وزیر ارتباطات نمی‌رسد.
پس اگر شگفتانه، نه رفع فیلتر تلگرام و توییتر باشد و نه راه اندازی اینترانت و یا رایگان کردن ترافیک داخلی، چه خواهد بود؟ نکند قرار است هزینه ارتباطات تلفنی یا خرید بسته‌های اینترنتی کاهش پیدا کند؟ آیا ممکن است وزیر موفق به چنین اقدامی، آن هم در شرایط فعلی اقتصادی شود و امثال مخابرات و اپراتور‌های تلفن همراه و شرکت‌های فروش اینترنت به چنین چیزی تن در دهند؟ تجربه نشان داده که چنین اتفاقی نیز بعید است.
با این حساب باید بپذیریم که شگفتانه وزیر چیز دیگری است. چیزی ورای رفع فیلتر یا کاهش هزینه یا امور مرتبط با اینترنت ملی و محدود سازی دسترسی به شبکه جهانی ارتباطات و حتی فراتر از بحث ماهواره و فضایی که امور مشترک با بخش‌های دیگر کشور است. چیزی شبیه فرجام یافتن پروژه مهمی که اخیرا وزیر در دست گرفته بود و #پایان_وس نام داشت، اما زیر سایه افزایش قیمت بنزین و التهابات و حواشی فراوان ناشی از آن از جمله قطع اینترنت قرار گرفت و مدتی گم شد.
پروژه‌ای که مخالفان سرسخت و پر و پا قرصی مانند صدا و سیما دارد و وزیر بر سرانجام دادنش مصر است؛ آنقدر که سامانه‌ای ویژه برای اطلاع عموم مشترکان تلفن همراه از میزان مبالغی که شرکت‌های ارزش افزوده از ایشان دریافت کرده اند راه اندازی کرده و علاوه بر آن، سامانه پیامکی هم برای ثبت شکایت‌های مشترکانی که این مبالغ بی اطلاع ایشان از ایشان دریافت شده دایر کرده که از هر دو استقبال زیادی شده است. با این حساب بعید نیست که شگفتانه وزیر، قطع فعالیت وس‌ها برای همیشه باشد. شگفتانه‌ای که اگر قرار باشد به جبران خسارت مشترکان تلفن همراه برسد، بسیار ویژه و حائز اهمیت خواهد بود، هرچند این هم بعید به نظر می‌رسد!
البته پایان قطعی فعالیت وس‌ها تنها یک گمانه است و ممکن است شگفتانه وزیر چیز دیگری باشد؛ ابهامی که تلاش «تابناک» برای یافتن پاسخش از روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به جوابی جالب منجر شد؛ اینکه نه مدیر کل روابط عمومی این وزارتخانه و نه دیگر معاونان وزیر از ماهیت شگفتانه اطلاعی ندارند و همه منتظرند تا فردا آذری جهرمی وعده اش را محقق کند؛ موضوع خوشایندی که ممکن است در صفحه شخصی وزیر در یکی از شبکه‌های اجتماعی رونمایی شود یا در جمع خبرنگاران یا مقابل دوربین رسانه ملی.
- تهیه و تنظیم خبر : رضا ناظری
